شیوه های دعوت به نماز
این وبلاگ به منظور ارائه در چهرمین مسابقه سراسری وبلاگ نماز تهیه شده استشیوه های دعوت به نماز
این وبلاگ به منظور ارائه در چهرمین مسابقه سراسری وبلاگ نماز تهیه شده استمساجد و جوانان؛ فرصت‌ها و تهدیدها (3)
4- اختلاف‌های مدیریتی
اختلاف میان اعضای هیئت امنا در مسائل جاری مسجد، گاهی سبب ایجاد دو دستگی میان نمازگزاران می شود و فضای مسالمت آمیز مسجد را با نقدهای مخرب آشفته می‌کند. مسجد مکانی برای عبادت و آرامش روحی است و این اختلافها علاوه بر اینکه بر کیفیت فعالیتهای مسجد اثر بدی می گذارد، مسجد را از آرامش خارج می کند. اهالی محل هم به دلیل اختلاف هیئت امنا انگیزه‌ای برای حضور در مسجد نمی یابند.
نقش امام جمعه، امام جماعت و امور مساجد، در برطرف کردن این اختلافها بسیار مؤثر است.
۵- پایین بودن سطح کمی و کیفی فعالیتهای مسجد
در بررسی نقاط ضعف و قوت مسجدها، بیان شد که پایین بودن سطح کمی و کیفی فعالیتهای مسجد از نقاط ضعف مسجد است که سبب حاضر نشدن افراد در مسجد می‌شود. از مسجدی که فقط نماز جماعت به صورت خشک و بی‌روح در آن برقرار می شود، نمی توان شکوفایی و حضور همه سویه مردم را انتظار داشت. وقتی مسجد در سطح گسترده فعالیت ندارد، اهالی محل برای حضور در مسجد کم تر انگیزه دارند. این عامل مهمی درحذف فرهنگ مسجد از جامعه‌است. متأسفانه، بسیاری از مسجدها که امام جماعت همیشگی در آنها حضور ندارد، با این مشکل رو به رو هستند.
۶- نا آشنایی با فضیلت مسجد
نشستن در مسجد، عبادت است و سبب آرامش و رحمت الهی می شود. حاضران در مسجد میهمانان و زائران پروردگار هستند. نشستن در مسجد گنجینه‌ای بهشتی بلکه بهتر از نشستن در بهشت است.
اطلاع از این موارد، در ایجاد انگیزه و گرایش‌های اهالی محل برای حضور در مسجد بسیار مؤثر است. آگاهی از ثواب بسیار زیاد نماز جماعت و حضور در مسجد، از لحاظ روانی عامل مهمی برای حضور افراد در مسجد به شمار می رود.
در صدر اسلام، عده‌ای از مسلمانان گرمای هوا را بهانه قرار می دادند و از حضور در نماز جماعت ظهر خودداری می کردند. پیامبر از این موضوع بسیار ناراحت شدند و فرمودند: من تصمیم گرفته‌ام خانه کسانی را که در نماز جماعت شرکت نمی کنند بسوزانم. در این اوضاع آیه ۲۳۸ سوره بقره نازل شد: «در انجام همه نمازها به ویژه نماز وسطی (نماز ظهر) کوشا باشید و از روی خضوع و اطاعت، برای خدا به پا خیزید (و تنبلی نکنید)»(مکارم شیرازی، ۱۳۷۴، ج ۲، ص ۲۰۵).
۷- برخوردهای نامناسب افراد فعال در مسجد
شاید مهمترین عاملی که سبب پر شورونشاط شدن محیط می‌شود، شیوه برخورد اهل مسجد و نمازگزاران است. در این برخوردها باید علاوه بر رعایت احترام اجتماعی، طراوت و سرزندگی وجود داشته باشد و در قالب برخوردهای خشک، مقدس‌نما و تعصب‌گرا، خلاصه نشود.
جوان از طریق این برخورها درباره حضور یا حاضر نشدن در مسجد تصمیم می‌گیرد. علاوه بر نمازگزاران، افرادی در مسجد حاضر می شوند که گرایش‌های دینی کم تری دارند و شاید وضع ظاهری مناسبی هم (از نظر دینی) نداشته باشند. برخورد افراد مسجدی با این افراد، در تداوم حضور آنان در مسجد تأثیرگذار است.
- محیط، اجتماع و فرهنگ
رفتار انسان بر اساس نظام شخصیتی و هویت اوست که عوامل گوناگونی از جمله محیط و اجتماع در شکل گیری آن مؤثرند. انسان موجودی اجتماعی است و بی‌شک به تنهایی نمی‌تواند نیازهای خود را برطرف سازد. پس ناچار است در جامعه انسانی زندگی کند. زندگی در کنار اعضای جامعه و رفع برخی نیازها به وسیله دیگران، با توجه به روحیه اثرپذیری انسان، زمینه مناسبی را برای الگو برداری و شکل گیری شخصیت او بر اساس محیط پیرامونش فراهم می کند. اگر فرد در محیطی رشد کند که موضوع‌های دینی همچون مسجد و نماز، ارزشی نداشته باشد یا برخلاف آنها تبلیغ شود، نمی توان انتظار داشت که او به مسجد علاقه مند گردد.
جوانان معمولاً با محیط اطراف و بزرگترها، مشکلات رفتاری، عقیده‌ای و سلیقه‌ای دارند. این اختلاف گاهی سطحی و زودگذر است که در شخصیت و رفتار جوان تأثیر زیادی ندارد ولی گاهی این اختلافها به ناهنجاری و ناسازگاری جوان می‌انجامد و به این ترتیب امنیت روحی و روانی لازم برای دینداری از بین می‌رود. در این میان مسجد نمی تواند کار مهمی را انجام دهد. چون عوامل ظهور ناهنجاری‌ها در نوجوانان و جوانان چنین است: درک نکردن روحیه جوان، الگوی نامناسب، فاصله طبقاتی، کم توجهی خانواده‌ها.
مساجد و جوانان؛ فرصت‌ها و تهدیدها (2)
۱- بحران هویت معنوی
بحران هویت از سالهای نوجوانی آغاز می‌شود و بخشی از سالهای آغازین جوانی را نیز در بر می گیرد. بحران هویت، واژه‌ای است که برای توصیف ناتوانی نوجوان در پذیرش نقشی که جامعه از او انتظار دارد به کار می رود و سبب مشغولیت بی‌هدف هیجانهای جانشین و ایجاد شخصیت منفعل در جوان می شود. با توجه به آنچه هویت دینی در اختیار نسل جوان قرار می دهد اختلال و آشفتگی در آن سبب ضعف دینداری در میان جوانان می گردد؛ زیرا تعهد و مسؤولیت پذیری فرد را در قبال گزاره‌های دینی کاهش می دهد و این گونه ضمانت اجرایی احکام دینی کاهش می یابد. تخریب نظام ارزشی دینی سبب می شود بسیاری از افراد که دچار بحران هویت دینی هستند، در پی هویت منفی باشند و هویتی بر خلاف آنچه اولیای دین در نظر گرفته اند، برگزینند. مسؤولیت گریزی، دلزدگی و بی‌تفاوتی هرکدام از آثار نبودن هویت هستند. بنابراین بحران هویت دینی سبب تضعیف باورهای دینی، اختلال نظام ارزشی مذهبی و بی‌توجهی به احکام دینی می شوند. مسجد که از مهمترین مفاهیم و موضوعات دینی است که بحران دینی جوانان، سبب پایین آمدن اعتقاد به آن و ضعف گرایش به حضور در جمع نمازگزاران می شود.
- تراکم کاری
امروزه بسیاری از شهرنشینان، بخش زیادی از وقت خود را در بیرون از خانه به سر می برند و به دلیل وجود گرفتاری‌های زندگی و نیازهای اقتصادی، ناچار بیش از یک شغل دارند. این تراکم کاری علاوه بر خستگی جسم، سبب کسالت و افسردگی روحی نیز می شود که برای رفع آن، فرد نیاز به استراحت دارد؛ یعنی بسیاری از شهروندان وقتشان را به دو بخش تقسیم می کنند: قسمتی را در خارج از خانه برای کار و رفع نیازهای زندگی می گذرانند و باقی مانده آن را در خانه به استراحت می پردازند. روزهای تعطیل نیز به استراحت، تفریح یا دیدار از خویشاوندان می پردازند. در این شرایط جسمی و روحی، حوصله‌ای برای رفتن به مسجد و حضور در میان صف‌های نماز جماعت و شنیدن سخنان امام جماعت باقی نمی ماند. در این شرایط، سخن از ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و آموزشی و عبادی مسجد، چیزی جز شعار و نظریه پردازی نیست و تبلیغات هم اثر چندانی نخواهد داشت.
حضور در مسجد، به امنیت روانی و دست کم آمادگی جسمی و روحی نیاز دارد که گوناگونی کارها این آمادگی را از میان می برد. از این رو، ائمه علیهم السلام، در روایت‌ها به تعادل، توجه همه سویه به مسائل زندگی و خودداری از زیاده روی در بعد خاص توصیه کرده‌اند(فرحی، ۱۳۸۰).
۳- هم زمانی برنامه‌های رسانه و مسجد
در صدر اسلام به دلیل رشد کم جوامع از لحاظ تمدنی و نهادها و مراکز اجتماعی، به تعبیری مساجد تنها رسانه ارتباطی بین شرع اسلام و توده مردم بود که به وسیله‌ی پیامبر اکرم(ص) و بعد از آن توسط ائمه اطهار (علیهم السلام) شکل می گرفت.
پیدایش مراکز موازی مساجد مثل مدارس، بسیج، فرهنگ سراها و مراکز متعدد فرهنگی، تعدد کانال‌ها و شبکه‌های تلویزیونی و ماهواره و اینترنت و غیره، سرگرمی‌های متنوع و برنامه ورزشی و تفریحی با سرمایه گذاری‌های کلان، جذب امکانات فرهنگی به منظور اجرای طرح‌های گوناگون و چیزهای کم اهمیت مثل موسیقی و سرگرمی‌های بی‌محتوا، ارایه ی چهره ضعیف از اهل مسجد در فیلم، حاضر نشدن پیوسته در مسجد، ضعف تبلیغات، پیام‌های بی‌محتوا، پخش برنامه هایی که گاهی به گونه ی غیر مستقیم بر مسجد تاثیر منفی دارد(فروغ مسجد ۳، ۱۳۸۴).
یکی از مهمترین فعالیتهای مسجد، برگزاری مراسم در مناسبت‌های دینی است که از نقاط قوّت مسجدها به شمار می آید و سبب رونق و شکوفایی مسجد می شود و بسیاری از افراد، با انگیزه شرکت در چنین مراسمی در مسجد حاضر می شوند. کیفیت و چگونگی برگزاری این مراسم در تداوم حضور شرکت کنندگان بسیار مؤثر است. استقبال نمازگزاران از این مجالس به محتوای برنامه، مکان و زمان آن، شخصیت دیگر شرکت کنندگان تناسب مجلس با نیازها، سلیقه‌ها و فرهنگ شرکت کنندگان بستگی دارد. اگر این مسائل رعایت نشود، مراسم‌های مذهبی مسجد، با استقبال خوبی رو به رو نخواهد شد.
- اختلافها
مسجد، کانون مردمی و پایگاه اجتماع و وحدت مردم از تمام گروه هاست. مسجد در هنگام نماز، مؤمنان نمازگزار را در کنار هم جمع می کند و همه با رعایت یک نوع آداب، یک خدا را می پرستند و با کنار گذاشتن هر گونه اختلاف از نظر ثروت، سواد، سن، نژاد، موقعیت اجتماعی و جنس به عبادت می پردازند. وجود اختلافها و نزاع‌ها در چنین فضایی، زمینه پراکندگی و حاضر نشدن مردم را در مسجد ایجاد می کند. برخی از این اختلافها را بررسی می کنیم:
۴-۱. اختلاف های سیاسی
مسجد جنبه‌های سیاسی گسترده‌ای دارد، ولی اختلاف‌های سیاسی، حزب گرایی و تعصب به یک جناح، فضای مسجد را آشفته می کند. گاهی دیده می شود که مسجد بر اساس گرایش‌های سیاسی، به چند دسته تقسیم می‌شود و برخی جناح‌ها در مسجد ویژه‌ای حاضر می‌شوند و مخالفان آنان به آن مسجد نمی روند.
در این شرایط، گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز و پرهیز از حرکت‌های افراطی سیاسی و معیار قراردادن اسلام برای حفظ وحدت لازم است. در این میان، امام جماعت نقش تعیین کننده‌ای دارد.
مساجد و جوانان؛ فرصت‌ها و تهدیدها (1)
مقدمه
هر جامعه‌ای برای تلطیف روان انسانها و جلوگیری از معاصی، نیازمند معنویت است. وجود مکانهای مقدسی نظیر مسجد، لازمه ی تقویت چنین معنویتی در جامعه است.
مساجد در جوامع مسلمان پیشرو از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بوده‌اند. این مکانهای مقدس با این هدف بنا شده‌اند که مسلمانان روزانه در آنها گردهم آیند، خداوند را تقدیس کنند و در کنار آن به تبادل آرا و افکار بپردازند. اگر مسلمانان بتوانند بنا به مقتضیات روز، تعریف‌های مناسبی از کارکردهای مسجد ارائه دهند، جایگاه مساجد همواره در درجات بالایی باقی می‌ماند.
هدایت و تربیت صحیح جوانان و به کارگیری نیروها و استعدادهای آنان در پیشرفت آینده‌ی کشور بسیار مؤثر است. با توجه به تلاش‌های دشمن برای فاصله گرفتن جوانان از هویت فرهنگی و مذهبی، بررسی راههای گسترش و موانع دین داری و دین باوری در بین جوانان اهمیت ویژه‌ای دارد. مسجد به عنوان پایگاهی دینی است که حضور جوانان در آن، بنیاد دینی جامعه را تقویت می‌کند.
جایگاه، اهمیت و نقش مساجد
مسجد پویا برای یک جامعه مسلمان بازوی کارآمدی به شمار می رود. چون قادر است مسائل دینی را متناسب با شرایط و احوال زمان متحول کند و در این صورت دین برای هر سؤالی در هر زمانی پاسخی خواهد داشت.
از همان روزهاى آغاز نهضت اسلامى بسیارى از امور با مساجد مرتبط بودند؛ امور داورى، قضاوت، حل و فصل دعاوى، مسائل مهم و اساسى اجتماعى، مشورت و طرح جنگ، پذیرش وفود، اعزام نماینده به نقاط دیگر، اجتماعات عمومى، پرستارى بیماران و مجروحان، و اعلام وظایف حکومتى در مسجد صورت مى‌گرفت. به هر کجا که اسلام گام مى‌نهاد، چه مسلمانان آن را فتح مى‌کردند یا مى‌ساختند، به زودى و بى‌درنگ مسجدى ساخته مى شد(ابن جبیر، ۱۳۸۲).
نقش روحانیون و مبلغین مساجد در تربیت جوانان
اشخاص ومتولیان متفاوتی در مساجد نقش ایفا می‌کنند. از جمله این افراد می‌توان به هیات امنا، خادم، مسئولین اجرایی و فرهنگی و ... اشاره کرد، اما به قطع و یقین می توان گفت اصلی‌ترین نقش را امام جماعت ایفا می کند. در بسیاری از مساجد مشاهده شده که فضای مطلوب و امکانات مادی زیادی موجود است ولی آثار تربیتی آنها چندان مطلوب نبوده است و در حالت مقابل، مساجدی با فضا و امکاناتی محدود، توانسته اند به ثمرات عظیم تربیتی برسند، لذا در این بین نقش اصلی را امام جماعت به عنوان مرکز ثقل ایفا می کند.
خصوصیات اخلاقی امام جماعت، سخنرانی‌های ضعیف و دعوت نکردن از سخنران‌های ماهر، نبود ارتباط با مراکز روحانیت، مرکز رسیدگی به امور مساجد و سایر مسجدهای اطراف، استفاده نکردن از تجربیات دیگران، بی‌توجهی به برنامه‌ریزی و سازماندهی امور مساجد، فقدان مدیریت کارآمد در مساجد، نبود نقد و نظارت بر عملکرد ائمه جماعات، منحصر بودن در تبلیغ سنتی و استفاده نکردن از ابزار روز، پاسخگو نبودن به گرایش‌های گوناگون و تامین نبودن ائمه‌ی جماعات، از مهمترین چالش‌های مهم در این عرصه است.
حضرت على(ع) در زمینه آموزشی پیشوایان مردم مىفرماید: کسى که خود را پیشواى مردم قرار مىدهد، پیش از آن که به آموزش دیگران بپردازد، باید خود را آموزش دهد و نیز باید قبل از آنکه با زبانش مردم را تربیت کند با رفتارش به آنان درس بیاموزد.(کلینی، ۱۳۸۲، ج ۱، ص ۴۴).
الف) تهدیدها؛ موانع موجود در جذب جوانان بر مساجد
جوانان، روحیات و خواسته‌هایی دارند که مسجد می‌تواند با برنامه‌های گوناگون و پر شور و هیجان انگیز جوانان را به سوی فطرت پاکشان بکشد. مثلاً برخی جوانان در مراسم دینی شور و هیجان بیشتری دارند مثل مراسم سینه‌زنی و زنجیرزنی.
وضعیت نوین فرهنگی و شکل گیری نظام جدید ارزشی جامعه، دین داری را در مراحل ویژه‌ای قرار داده و بینش افکار عمومی را نسبت به کیفیت عمل به دستورهای دینی دگرگون کرده است. در این فضا، مسجد به عنوان برترین پایگاه دینی که در گسترش فضایل و تربیت دینی افراد جامعه مؤثر است، با چالش هایی روبرو است که از شکوفایی آن جلوگیری می کنند.
دین‌گریزی فقط به سبب تهاجم فرهنگی یا هوا و هوس جوانان نیست؛ بلکه علل گوناگونی دارد و باید به صورت واقع بینانه به آن نگاه کرد. عوامل دین‌گریزی جوانان متنوع است. برخی از این عوامل عبارتند از: بیان نامعقول از برخی مفاهیم دینی، اختلاف‌های سیاسی و مدیریتی، بحران هویت معنوی، برخوردهای نامناسب افراد اهل مسجد، توجه نکردن به نیازهای اساسی نسل جوان همچون ازدواج، کار و مسکن و ... . برای برطرف شدن این عوامل باید گروهها و سازمانهای گوناگون اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، طرحی اصولی و همه سویه را برنامه ریزی کنند تا مهمترین قشر اثر گذار جامعه در آینده از دین گریزان نشوند.
بررسی راههای تقویت ارتباط و تعامل میان مسجد و جوانان (4)
مسجد
مسجد با داشتن شرایط و ویژگی‌های خاصی خود، می تواند از جمله عوامل جذب جوانان به مسجد باشد. مدیریت صحیح و برنامه‌ریزی از سوی مسجد برای داشتن امکانات با تخفیفات هم برای جوانان و جامعه مفید است و هم عاملی در جهت جذب آنان می‌باشد. این ویژگیها عبارتند از فضای مناسب و ظواهر خوب آن، نظافت، وسایل صوتی و گرمازا و سرمازا، تصمیم‌گیری متمرکز، ایجاد امکانات فرهنگی ورزشی، استفاده از افراد خوش صدا (ماهنامه فاطر مهر ۸۷ ص۴۵ )
امکانات و فعالیتهای مسجد
گستردگی فعالیت‌ها و امکانات مسجد از نقاط قوت انهاست.
امکانات: با توجه به روحیات و فضای فرهنگی جامعه، مسجد برای جذب جوانان می بایست دو نوع امکانات داشته باشد.
۱ - امکانات فرهنگی۲ - امکانات ورزشی
فعالیت‌ها
جوانان روحیات گوناگونی دارند و مسجد برای جلب جوانان، باید فعالیتهای متعددی انجام دهد، تا بتواند هر گروه از جوانان را با یک شیوه خاص جلب کند
برگزاری مسابقات:
یکی از فعالیتهای پر دامنه و کم هزینه است که در صورت مدیریت صحیح درآمد زا نیز خواهد بود
سفرهای زیارتی و سیاحتی
توجه به نکات ذیل لازم است مکان و محل اردو ،زمان اردو
کلاسهای آموزشی
برگزاری برخی کلاسهای کمک درسی، ورزشی، هنری مورد علاقه و اشتیاق جوانان هست.
بها دادن به جوانان
اقدامات زیر در بها دادن به جوانان قابل توجه است: عضویت در هیئت امنا، مشورت و نظر خواهی، محول کردن فعالیتهای مسجد به جوانان.
حضور شخصیت‌های محبوب و الگوهای جوانان در مسجد
جوان یکی از خواسته‌های اجتماعی‌اش ،الگو پذیری است ، او در جامعه خواستار کسانی است که در رفتار و گفتار برای او الگو باشند .
تبلیغات
در دنیای امروز، تبلیغات نقش و جایگاه مخصوص به خود دارد. از این رو، انعکاس فعالیتهای مسجد در بین مردم و اطلاع‌رسانی و آگاهی پیدا کردن نسل جوان از فعالیتهای متنوع مساجد گامی دیگر در جهت جذب جوانان به مسجد است. تبلیغات دینی هوشمند و حساب شده دینی، می‌تواند جوانان را در مسیر دینداری و مسجد ثابت قدمتر نماید.
هیئت امنا
اعضای هیئت امنا ء در کار گروهی خود در مسجد، باید به دو اصل: توجه ویژه‌ای داشته باشند تا بتوانند گروهی منظم ، منسجم و موفق باشند
الف- وحدت فرماندهی زیرا توجه به اصل وحدت فرماندهی این نکته را به آنان می‌آموزد که هر کس باید از یک ما فوق دستور بگیرد و کارهایش را با او هماهنگ سازد.
ب- اصل وحدت جهت: و اصل وحدت جهت نیز این مطلب را بیان می کند که برای اجرای هر برنامه، باید یک مسئول، معین شود تا مدیر بتواند با هدایت همه فعالیتهای معطوف به تحقق یک هدف معین، آنها را با هم هماهنگ سازد.
۱- هیئت امنا به آسانی می‌تواند با برنامه‌ریزی مناسب، سنت بزرگ پیامبر و امامان معصوم در اموزش عمومی و همگانی قران و حکمت از طریق مساجد را احیا کند.
۲- هم چنین می تواند از طریق فرهنگ‌سازی قرانی، با تهاجم فرهنگی دشمنان به مقابله عملی برخیزد و گامی بلند در جامعه‌سازی قرانی بر دارد. امام صادق(ع) می‌فرماید: بر شما باد توجه به نسل نوجوان، زیرا آنان به هر کار نیک ، اشتیاق بیشتری دارند.
۳- و در شرایطی که رادیو با ۱۱۰ زبان دنیا، با برنامه شبانه روزی خود علیه اسلام و انقلاب اسلامی، تبلیغات حساب شده‌ای را سازماندهی نموده‌اند هیئت امنا که مسئولیت اداره مهمترین کانون معنوی را پذیرفته‌اند، باید در صدد بر آید اصول و شیوه‌های تبلیغ در عصر حاضر را در یابد. امام علی(ع) به کمیل می‌فرماید: هیچ حرکتی نیست مگر انکه تو در آن به شناخت نیازمند هستی. برای موفقیت در این مسئولیت، علم و آگاهی، مهربانی، و صمیمیت، تواضع و انعطاف‌پذیری، اخلاص و عدم توقع پاداش، توکل بر خداوند، اعتماد به نفس، شجاعت و دلسوزی، سعه صدر و استقامت، آراستگی، نظم و نرم خویی ویژگی‌هایی است که باید خود را بدان آراست با نام خداوند و در حهت او، توجه به موقعیت، شناخت زمان و مکان و مخاطب، مطابق بودن نیاز، توجه به نیازهای اساسی و نهاد فطری انسان، رعایت اعتدال و توازن، در نظر گرفتن اولویت‌ها، توجه به تدریجی بودن، نرم، همراه با ادب و احترام، دوری از افراط و تفریط، اصرار بیهوده، پیراسته از لغو، ناسزا و تعصب‌های نا بجا، پیام دینی را بهتر به مخاطبان جوان منتقل می‌کند.
بررسی راههای تقویت ارتباط و تعامل میان مسجد و جوانان (3)
توجه مسئولین فرهنگی جامعه به امر نماز
مسئولین تبلیغی، نویسنده‌ها، ناشرین، مطبوعات و تمام رسانه‌ها باید به ارزش دهی به معنویات، مخصوصا امر نماز توجه کنند و امور معنوی را با شیوه‌های امروزی هماهنگ با اندیشه‌های نو امروزی تبلیغ کنند (عزیزی تهرانی علی اصغر ۷۷ ص و ۱۲۱ - ۱۳۷ تا ۱۳۹ )
امام جماعت
فردی که می‌خواهد هدایت و مدیریت مهمترین پایگاه توحید را به‌عنوان امام جماعت به‌عهده بگیرد باید از جهت‌های مختلف، دارای شرایط و ویژگی‌هایی خاصی باشد و بطور دایم در بدست آوردن و ارتقای این ویژگیها در خود تلاش نماید. در انتخاب باید ویژگی‌های امام را از نظر فقهی، علمی- ظاهری - گفتار - برخورد و مهارتهای فنی، انسانی و نظری یا تئوریک را لازم دانست و مد نظر قرار داد (گروه پژوهش‌های کاربردی مساجد، ۸۶، ص۱۷۲ )
پس نکاتی را در جذب جوانان به مساجد باید مورد توجه قرار دهد :
۱- برخورد مناسب: درک موقعیت سنی جوانان و شناخت نیازها و روحیات آنان توجه خاص می‌طلبد. اگر بتوانیم نیازها و سطح توقعات آنهارا شناسایی کنیم و برنامه‌ها و فعالیتهای مسجد را با این شناخت هماهنگ کنیم، قطعا حرکتی مثبت انجام داده‌ایم.
۲- دوستی با جوانان: افزون بر شناخت جوان و برخورد مناسب ائمه جماعات باید با کنار گذاشتن برخی تشریفات و محدودیت‌های کاذب و غیر ضروری، با جوانان رابطه دوستی بر قرار کنند، و به آنان شخصیت بدهند و در ارتباط با اداره بخش‌های مسجد از آنان نظر خواهی کنند و آنان را دعوت به همکاری نمایند. و در مراکزی که جوانان محل حضور دارند مانند دبیرستان‌ها، مراسم‌های جشن و شادی و مجالس ترحیم حضور پیدا کند تا جوانان بیشتری را شناسایی نماید و با ایجاد رابطه دوستی، آنان را از راههای گوناگون به مسجد بکشاند .
۳- مطالعه و تحقیق: همواره توانایی علمی در جهت پاسخ‌گویی به سوالات و شبهاتی را که در جامعه مطرح می‌شوند، داشته باشد در هر زمان و مکانی سوالات و شبهات خاصی ذهن و فکر جوانان را به خود مشغول می کنند . طبیعی است که توانایی علمی امام جماعت برای پاسخ گویی به سوالات مراجعان سبب جلب اعتماد مردم و جوانان به آنها می شود و آنان را به مساجد می کشاند .
۴- تشویق: در دورا ن نوجوانی و جوانی، تشویق با خواسته‌های جوان تطابق دارد. ائمه جماعات می‌توانند با تشویق جوانانی که در مسجد حضور پیدا می‌کنند، به نحوی که با شخصیت و روحیات آنان سازگار باشد، پاسخی به نیازهای درونی در عرصه ذهن و عاطفه آنان بدهند. این گونه تشویق‌ها دوام حضور جوانان در مسجد و آغاز حضور دیگران را به انسان نوید می دهند.
۵- آراستگی ائمه‌جماعات با اقتدا به سیره ائمه‌اطهار(ع): باید از آراستگی لازم برخوردار باشند و توجه جوانان را جلب نمایند.
۶- برقراری جلسات ویژه جوانان: امام باید بعد از مخاطب شناسی دقیق و آگاهی از نیازها و سلایق جوانان ، جلساتی را ویژه آنها تشکیل دهد و مفاهیمی از دین اسلام را برایشان بیان کند که با سلایق، روحیات و نیازهای آنان متناسب باشد جلسه نباید حالت سخنرانی و خطاب مستقیم داشته باشد ، بلکه باید به صورت گفتمان برگزار گردد تا جوانان بتوانند نظر و سوالهای خود را بیان کنند. مطالب در قالب مناظره، داستان، خاطره و پرسش و پاسخ بهتر قابل ارایه است. بهتر است قالب‌های گوناگونی انتخاب شود تا جلسات متنوع و جذاب گردد.
۷- شناخت نیاز و روحیات جوانان : شناخت موانع برقراری ارتباط عمیق و پایدار بین جوان و امام جماعت، یکی از مهمترین اقداماتی است که امام جماعت باید انجام دهد، چون آگاهی از این موانع، در اتخاذ راهکاری صحیح و حساب شده برای رفع موانع لازم است. و با توجه به تفاوت‌های فردی و فرهنگی، شیوه و برخورد مناسبی را بر گزیند .
۸- شرکت جوانان در مدیریت مسجد: با دور اندیشی و بدون ایجاد حساسیت، در مدیریت و جهت‌دهی به فعالیتهای مساجد، به موقعیت و اهمیت جوانان توجه داشته باشد به طوری که جوانان، امام جماعت را نماینده مورد اعتماد تام الاختیار خود بدانند. (محمدی محسن، فروغ مسجد، ۸۴ ص۳۳۱-۳۳۲-۳۳۴)
ائمه مساجد در هر منطقه آموزشی میزبان دانش آموزان در مساجد باشند.
۹ - معرفی جوان نمونه: مناسب است در طول هفته یا ماه یا سال جوان نمونه معرفی گردد.
۱۰- جایزه ویژه : برای تداوم حضور جوانان در مساجد بهتر است مورد تشویق قرار گیرد تقویت پایگاه بسیج : محیط جوان‌پسندانه بسیج، در جلب جوانان به مسجد موثر می‌باشد از این رو لازم است پایگاه‌های بسیج از جهت امکانات و موقعیت تقویت گردد تا زمینه‌های بیشتری را برای جلب و هدایت جوانان به وجود آورند ایجاد تشکیلات مخصوص جوانان تا اقدامات گوناگون در مورد جوانان را بطور منسجم هدایت و سرپرستی نماید ( همان ص۳۴۷و۳۴۸).